SAHTE BELGE KULLANMADA TAKDİR KOMİSYONLARININ MATRAH TAKDİR YETKİSİ: DANIŞTAY VERGİ DAVA DAİRELERİ KURULUNDAN YENİ İÇTİHAT
SAHTE BELGE KULLANMADA TAKDİR KOMİSYONLARININ MATRAH TAKDİR YETKİSİ: DANIŞTAY VERGİ DAVA DAİRELERİ KURULUNDAN YENİ İÇTİHAT
MÜKELLEFHABER / www.davavergi.com
Beyana dayalı vergilendirmenin geçerli olduğu Türk Vergi Sisteminde, eksik vergi beyan edildiği yönünde bulgu olması halinde vergi matrahının resen veya ikmalen belirlenmesi yapılmaktadır. Resen tarhıyat ise vergi inceleme raporları veya takdir komisyonu kararlarına dayalı olarak yapılmaktadır.
Vergi incelemeleri, vergi müfettişleri, vergi müfettiş yardımcıları, Gelir İdaresi Başkanlığının merkez ve taşra teşkilatında müdürleri, ilin en büyük mal memuru veya vergi dairesi müdürleri tarafından yapılır.
Takdir Komisyonları ise; illerde defterdarın, ilçelerde malmüdürünün (müstakil vergi dairesi olan ilçelerde ilgili vergi dairesi müdürünün) veya bunların tevkil edecekleri memurların başkanlığı altında ilgili vergi dairesinin yetkili iki memuru ile seçilmiş iki üyeden kurulur.
Takdir komisyonlarında görev yapanlar ile vergi denetim elemanları olan vergi müfettişleri karşılaştırıldığında vergi müfettişlerinin vergi inceleme alanında uzman bu konuda gerekli eğitim ve tecrübeye sahip oldukları ancak takdir komisyonundakilerin bu nitelikleri taşımadıkları açıkça görülmektedir.
Gerek vergi müfettişlerinin gerekse takdir komisyonlarının tespit ettikleri matrah farkı üzerinde tarh edilen vergi ve cezalar zaman zaman vergi yargısına taşınmakta ve vergi ihtilafları doğmaktadır.
Vergi yargı yerlerince verilen (vergi mahkemeleri, Danıştay, DVDDK) kararlar incelendiğinde, yargı organları tarh nedeninden, somut tespit noktasına kadar çok ayrıntılı inceleme yaptığı, somut olayın niteliğine göre bazen tarhıyatın kaldırılmasına bazı durumlarda ise tasdikine karar verdiği görülmektedir. Vergi müfettiş raporlarına dayalı olarak yapılan tarhıyatların, takdir komisyonu kararlarına istinaden yapılan tarhıyatlara kıyasla daha yüksek oranda vergi yargısında onandığı görülmektedir.
Bunun en bariz nedeni takdir komisyonu kararlarının hukuka uygun somut ve geçerli nedenlere dayalı olmaması gösterilebilir.
Ne var ki, vergi yargısı içtihatlarında da son zamanlarda bir takım değişiklikler olduğu görülmektedir. Nitekim, Danıştay 9. Dairesi 19.11.2013 günlü bir kararında “Takdir Komisyonlarının görevinin, matrah ve servet takdiri yapmak olduğu, mükelleflerin sahte fatura kullandığı gerekçesiyle indirimlerin reddine ilişkin takdir yetkisinin bulunmadığı, bu nedenle sahte fatura kullanım nedeniyle takdir komisyonunca belirlenen matrah üzerinden tarhiyat yapılamayacağına” karar vermiştir.
Ancak, Danıştay Vergi Dava Daireleri 14.11.2018 günlü bir kararıyla oyçokluğuyla “takdir komisyonu, bütün vergi türleri için matrah takdirine yetkili olup, aksi yönde herhangi bir kısıtlama olmadığı, vergi türleri bakımından matrahın nasıl hesaplanacağının, kendi özel kanunlarında düzenlenen “istisna”, “muafiyet”, “kanunen kabul edilmeyen gider”, “oran”, “indirim mekanizması” gibi çeşitli vergisel kurumlar ile belirlendiği, takdir komisyonlarının, matrahı belirlenecek verginin, özel kanununda yer alan yukarıda belirtilen konulara ilişkin düzenlemeleri esas alarak matrah takdir edeceği, önemli olan hususun, matrah takdiri için takdir komisyonuna sevkin yapıldığı sırada re’sen takdir nedeninin belli ve bunun takdir komisyonunca da biliniyor olması gerektiği, Vergi Usul Kanununun 74’üncü maddesinde de belirtildiği üzere takdir komisyonlarının takdir sebebinin bulunup bulunmadığını inceleme yetkisinin bulunmadığı, bu şartların yerine getirilmesi durumunda, takdir komisyonlarının, her türlü inceleme yetkisine haiz olduğu, incelemeyi kendileri yapabilecekleri gibi inceleme yetkisine haiz diğer şahıs ya da kurumlar tarafından yapılmış incelemeleri dikkate alarak da matrah takdir etmelerinde yasal bir engel bulunmadığına” karar vermiştir.MÜKELLEFHABER / www.davavergi.com
Bu nedenle, mükelleflerin kayıtlarına intikal ettirdiği bir kısım faturanın gerçek bir mal veya hizmet teslimine dayanmadığı ileri sürülerek takdir komisyonu kararlarına istinaden, değinilen faturalara konu katma değer vergisi indirimlerinin reddi suretiyle re’sen salınan katma değer vergileri ile kesilen vergi ziyaı cezalarının kaldırılması istemiyle açılan vergi davalarında vergi mahkemeleri sırf takdir komisyonu kararına dayalı bu tür tarhıyatlar yapılamayacağı gerekçesiyle karar veremeyecek işin esasını inceleyerek kullanılan faturanın sahte olup olmadığı değerlendirmek suretiyle karar verecektir.
Yasal Uyarı: Sitemizde yayınlanan yazılar telif hakları nedeniyle izin alınmaksızın ve atıf yapılmaksızın kullanılamaz. Yapılan atıflarda, MÜKELLEFHABER / www.davavergi.com adreslerinin belirtilmesi zorunludur.
