MÜCBİR SEBEP VERGİ MAHKEMESİNDE VERGİ DAVASI AÇMA SÜRESİNİ DURDURUR MU?
MÜCBİR SEBEP HALLERİNİN VERGİ MAHKEMESİNDE VERGİ DAVASI AÇMAYA SÜRE YÖNÜNDEN ETKİSİ VAR MIDIR?
GİRİŞ
Vergi İdaresi tarafından tesis edilen ve mükelleflerin hukukunu etkileyen idari işlemler vergi mahkemelerinde vergi davalarına konu olabilmektedir. Örneğin ihbarname, ödeme emri, haciz işlemi gibi birçok işlemin hukuka uygun olarak tesis edilmediği düşünülüyor ise süresi içinde açılacak bir vergi davası ile vergi mahkemelerinde iptal edilebilmesi mümkündür.
Vergi mahkemelerinde dava açılabilmesi için öncelikle İYUK ve VUK hükümlerine uygun bir dilekçe hazırlanmalı ve yasal süresi içinde vergi mahkemesine bizzat veya bir avukat aracılığıyla başvurulmalıdır.
MÜCBİR SEBEP NEDİR?
Mücbir sebepler, kişilerin iradesi dışında meydana gelen kaza, hastalık vb. olaylar nedeniyle bir hakkın kullanımı, bir ödevin yerine getirilmesi gibi hususların zorunluluk nedeniyle ifa edilememesi halini anlatmak için kullanılmaktadır.
VERGİ DAVASI AÇMADA SÜRE
İYUK’nun 7. Maddesi uyarınca, dava açma süresi, özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hallerde Danıştayda ve idare mahkemelerinde altmış ve vergi mahkemelerinde otuz gündür. Vergi mahkemeleri için genel dava açma süresinin dışında özel ve daha kısa bir dava açma süresi öngörülmüştür.
Ayrıca, ödeme emri için 15 gün içinde dava açılması gerektiği, özel yasasında belirtilmiştir.
Yasada belirlenen süreden sonra açılan vergi davaları vergi mahkemelerince ilk inceleme aşamasında süre aşımı nedeniyle reddedilir ve işin esası incelenmez.
VERGİDE MÜCBİR SEBEPLER VE ETKİLERİ
213 sayılı Vergi Usul Kanunun “Mücbir sebepler” başlıklı 13. maddesinde mücbir sebep halleri şu şekilde sayılmıştır:
- Vergi ödevlerinden herhangi birinin yerine getirilmesine engel olacak derecede ağır kaza, ağır hastalık ve tutukluluk;
- Vergi ödevlerinin yerine getirilmesine engel olacak yangın, yer sarsıntısı ve su basması gibi afetler;
- Kişinin iradesi dışında vukua gelen mecburi gaybubetler;
- Sahibinin iradesi dışındaki sebepler dolayısı ile defter ve vesikalarının elinden çıkmış bulunması; gibi hallermücbir sebep hallerine örnek olarak verilmiştir.
213 sayılı Vergi Usul Kanunun “Mücbir sebeplerle gecikme” başlıklı 15. Maddesinde, “13 üncü maddede yazılı mücbir sebeplerden her hangi birinin bulunması halinde bu sebep ortadan kalkıncaya kadar süreler işlemez. Bu takdirde tarh zamanaşımı işlemiyen süreler kadar uzar.” hükmü yer almaktadır.
Vergi Usul Kanunun mücbir sebeplere ilişkin hükümleri incelendiğinde, mücbir sebepler nedeniyle vergisel ödevlerin yerine getirilememesine dair kolaylıklar sağlandığı görülmektedir.
MÜCBİR SEBEP HALİNDE VERGİ DAVASI AÇMA SÜRESİ UZAR MI?
Gerek İYUK gerekse VUK hükümleri incelendiğinde, mücbir sebep halinde vergi mahkemelerinde vergi davası açma süresinin duracağına dair herhangi bir düzenleme yapılmamıştır. Bu nedenle yasada öngörülen süre içinde açılmayan davalar, mücbir sebep hali de olsa Vergi Mahkemelerince süre yönünden reddedilmektedir. Bu durum kuşkusuz vergi mükellefleri açısından hak kayıplarına neden olmaktadır.
Örneğin, İstanbul Bölge İdare Mahkemesi Altıncı Vergi Dava Dairesi 23/05/2018 gün ve 2018/618, K: 2018/1469 sayılı kararı ile; 213 sayılı Yasa’nın 13. maddesinin vergi ödevlerinin yerine getirilmesine yönelik bir düzenleme olduğu, dava açma süresini düzenlemediği gibi dava açmanın bir ödev değil bir hakkın kullanılması olduğu, bunun dışında 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nda ya da 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunu’nda dava açma sürelerini mücbir sebep nedeniyle uzatan bir düzenleme bulunmadığı gerekçesiyle davanın süre aşımı nedeniyle reddine karar veren Vergi Mahkemesi kararını onamıştır.
CORONA SALGININDAN KAYNAKLI MÜCBİR SEBEP HALİNDE VERGİ DAVASI AÇMA SÜRESİ
26 Mart 2020 tarih ve 31080 (mükerrer) sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 7226 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun Geçici 1’inci maddesiyle, Covid-19 salgın hastalığının ülkemizde görülmüş olması sebebiyle yargı alanındaki hak kayıplarının önlenmesi amacıyla; dava açma, icra takibi başlatma, başvuru, şikâyet, itiraz, ihtar, bildirim, ibraz ve zamanaşımı süreleri, hak düşürücü süreler ve zorunlu idari başvuru süreleri de dâhil olmak üzere bir hakkın doğumu, kullanımı veya sona ermesine ilişkin tüm sürelerin13/3/2020 (bu tarih dâhil) tarihinden, 30/4/2020 (bu tarih dâhil) tarihine kadar duracağı hükme bağlanmıştır.
Yasal düzenleme gereği, vergi dava açma süreleri de, 13.3.2020 ve 30.4.2020 tarihleri arasında durmuş bulunmaktadır. Bu nedenle vergi davası açma süresinin son günü bu tarihler arasına denk gelen mükellefler duran sürenin bitimi tarihi itibarıyla vergi davası açabilecekleridir.
SONUÇ
Vergi yargısında mücbir sebepler nedeniyle sürenin duracağına yönelik genel bir düzenlemenin bulunmaması hak ihlallerine yol açabilmektedir. Bu nedenle, İYUK’ta yapılacak kalıcı bir düzenleme ile mücbir sebep hali bulunan davacıların bu süre boyunca vergi davası açma süresinin işlemeyeceğine dair bir düzenleme yapılması yerinde olacaktır.
NOT: Sitemizde yer alan yazılar telif hakları nedeniyle izinsiz ve atıf yapılmaksızın kullanılamaz. Yapılacak atıflarda Mükellefhaber/ www.davavergi.com adresinin gösterilmesi zorunludur.
