2021 – 2023
ORTA VADELİ PROGRAMIN
TEMEL MAKROEKONOMİK HEDEFLERİ
GİRİŞ
Orta Vadeli Program; kamu politika ve uygulamalarını kalkınma planında yer alan politika ve öncelikler temelinde ortaya koyarak bütçe sürecini başlatan ve kaynak tahsislerini yönlendiren bir programlama aracıdır. 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu gereğince Kalkınma Bakanlığı tarafından her sene, üç yıllık bir perspektifle hazırlanır ve Bakanlar Kurulu kararıyla resmileşir. Orta Vadeli Mali Plan için de taban teşkil eder, bütçe ve Yıllık Programda detaylandırılan bir politika çerçevesi çizer. ( Hazine ve Maliye Bakanlığı, OVP)
Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Strateji ve Bütçe Başkanlığınca hazırlanan ekli ‘ORTA VADELİ PROGRAM (2021 – 2023)’ün onaylanmasına, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 16. maddesi gereğince karar verilmiştir. (Resmî Gazete, 29 Eylül 2020)
2021 – 2023 ORTA VADELİ PROGRAM
2020 Mart ayında Covid-19 salgınının etkisiyle tüm ekonomiler gibi Türkiye ekonomisi de büyük bir sınamayla karşılaşmıştır, sosyal ve ekonomik hayat büyük ölçüde değişime uğramıştır. Ekonominin bu sürece uyum sağlayabilmesi için dijital dönüşüme hız kazandırılmış, e-hizmetler hayatın her alanına yaygınlaştırılmış ve yeni çalışma modelleri ortaya çıkmıştır.
2021-2023 döneminde ekonomi politikasının temel amacı, Yeni Ekonomi Programları ile elde edilen kazanımların korunarak geliştirilmesi, iç ve dış dengenin yeniden sağlanması, bu denge üzerine inşa edilecek stratejik reformlarla kapsayıcı, sürdürülebilir ve istihdam odaklı büyümeyi hedefleyen politikalarla küresel ekonomide ortaya çıkan yeni normalin oluşturduğu iktisadi fırsatları da kullanarak üretime, ihracata ve finansal istikrara dayalı ekonomik dönüşümün ve değişimin gerçekleştirilmesidir. Bu dönemde kamunun güçlü desteği ve özel sektörün öncülüğünde sermaye birikimi ve sanayileşme süreci hızlandırılacak, her alanda verimlilik artırılacak, yurtiçi tasarrufların ve üretken yatırımların düzeyi yükseltilecek, üretim süreçlerinin ihracata dönük, yenilikçi ve ithalat bağımlılığı azalmış bir yapıya dönüşmesi sağlanacaktır.
TEMEL MAKROEKONOMİK HEDEFLER
(Makroekonomi, ekonomi biliminin, toplam tüketimi, toplam üretimi, toplam tasarruf, toplam yatırımı, toplam gelir yani millî gelir ve istihdam gibi toplamda olan büyüklüklerini inceleyen ve bunlar ile ilgili çözümleme ve bununla birlikte çıkarımlar yapan alt dalıdır. Mikroekonomiden farklı olarak, ekonomiyi tamamen bir bütün olarak ele alır ve makro denge çözümlemeleri üzerinde çalışır.)
- Program dönemi boyunca enflasyonla tavizsiz bir şekilde mücadele edilecek, 2023 sonu tüketici enflasyon oranı 4,9 seviyesine indirilecektir.
- Program dönemi sonunda cari işlemlerde kalıcı olarak denge tesis edilecektir. Bu, yerli üretime dayalı ekonomik dönüşüm adımlarıyla ve artan turizm gelirlerinin etkisiyle olacaktır. Takip eden dönemde gaz ve petrol keşiflerinin sağladığı katkıyla cari fazla verilecektir.( Cari dengenin fazla vermesi; bir ülkenin gelirleri ile cari transferlerinin toplamının, giderlerinden büyük olması demektir.)
- Program dönemi boyunca büyüme, vatandaşa da yansıtılacaktır. Covid-19 salgınına karşın ekonomik aktivitelerin sürekliliğine ve yatırımların güçlenmesine öncelik verilecektir.
- Program dönemi sonunda bütçe açığının GSYH’ye oranının %3,5 olması hedeflenmektedir. Kamu borç stoku sürdürülebilir düşük düzeylerde korunmaya devam edecektir.
- İşgücü piyasasında esnekleştirme adımları atılacaktır.
- Teşvik ve destek sistemi sadeleştirilerek mükerrerliği önleyici bir yapıda kurgulanacak, teşviklerin makroekonomik hedeflerle uyumu sağlanacaktır.
- Kamu yatırımlarında, AR-GE, dijitalleşme, insan kaynakları, lojistik ve enerji gibi alanlar ile tarım, turizm ve savunma sanayi alanlarına öncelik verilecektir.
- Türkiye Varlık Fonu, cari işlemler dengesini güçlendirecek, yerli ve yabancı yatırımlar ile işbirliklerine dayanan sabit sermaye yatırımları yapacaktır.
- Petrol ve doğal gaz kaynağı arama faaliyetleri hızlandırılacaktır. Karadeniz’de bulunan Sakarya doğal gaz sahası üretime alınarak bulunan rezervin en kısa sürede ekonomiye kazandırılması sağlanacaktır.
- Vergi politikaları vergide adalet ve eşitlik ilkelerini pekiştirecek şekilde sürdürülmeye devam edilecek, vergi tahsilatının etkinliği artırılacak ve kayıt dışı ekonomiyle mücadele sürdürülecektir. Program süresince vergi affına gidilmeyecektir.
- Bankacılık sektörü kaynaklarını kaliteli ve sürdürülebilir büyümeyi destekleyecek şekilde kullanması yönünde teşvik edilecektir. Krediler üretken kapasiteyi destekleyici şekilde verimli alanlara yönlendirilecektir.
- Bütçe harcamalarının içinde ekonominin uzun dönem üretkenliğini ve verimliliğini artıracak harcama kalemlerinin payı artırılacaktır.
- Devlet Malzeme Ofisi’nin ülke kalkınmasında ihtiyaç duyulan kamu alım politikalarını destekleyen uluslararası ölçekte öncü bir merkezi satın alma kurumuna dönüşümü sağlanacaktır.
- Kamu taşıtlarının tedarikinde, kullanımında ve tasfiyesinde etkinlik ve verimliliği artıracak politikaların sağlıklı şekilde yürütülmesine imkân tanıyacak kamu taşıt filo yönetim sistemi kurulacak, uygulama modeli yaygınlaştırılacaktır.
- Sağlık harcamalarında etkinliğin sağlanması için arz ve talep yönlü düzenlemeler hayata geçirilecek, birinci basamak sağlık hizmetleri güçlendirilerek sağlık sistemi içerisindeki etkinliği artırılacaktır. Akılcı ilaç kullanımı konusunda farkındalık ve izleme – değerlendirme faaliyetleri yürütülerek ilaç kullanımının optimize edilmesi ve ilaç maliyetlerinin azaltılmasına ilişkin projeler uygulamaya konulacaktır. İlaç, aşı, tıbbi cihaz başta olmak üzere sağlık alanında ve ülkemizin kalkınmasına katkı sağlayacak ileri teknoloji yatırımlarına DMO tarafından alım garantisi sağlanacaktır.
- Vergi bilincinin güçlendirilmesi ve vergiye gönüllü uyumun artırılması amacıyla davranışsal kamu politikalarından faydalanılacaktır.
- Vergiye gönüllü uyumun ve iş yapma kolaylığının artırılmasına yönelik olarak vergi beyannameleri gözden geçirilecek ve mükelleflerin ve meslek mensuplarının görüşleri doğrultusunda sadeleştirilecektir.
- Dijital olarak alınıp satılabilen ve transfer edilebilen, dijital bir değeri temsil eden sanal varlıklar kullanılarak yapılan işlemlerin vergilendirilmesine yönelik çalışmalar sürdürülecektir.
- Dijital ekonomik faaliyetlerin tam ve doğru şekilde vergilendirilmesi sağlanacak, matrah aşındırma ve kâr kaydırma kaynaklı vergi kaybı azaltılacaktır.
- E-ihracat yoluyla ülke ekonomisinin uluslararası rekabetçiliğinin artırılması, yeni ihracat alanlarının oluşturulması, istihdam imkânlarının artırılması ve dijitalleşmenin getirdiği yeni fırsatlarla beraber bu alanda oluşacak yeni pazarlarda ülkemizin payının artırılması amacıyla bireysel e- ihracatçılara yeni bir vergi teşviki getirilecektir.
- Vergisel işlemlerde uzaktan denetim ve risk bazlı incelemelerin yaygınlaştırılması için Risk Analizi Değerlendirme ve Araştırma (RADAR) Sistemi kurulacak, farklı veri kaynaklarından edinilen bilgiler bu sistemde toplanacak, risk senaryoları oluşturulacak ve modelleme yapılacaktır.
Mali Plan döneminde maliye politikasının temel hedefi, mali disipline kararlılıkla devam edilmesidir. Bu kapsamda 2021-2023 döneminde kamu hizmet sunumunun ve idari yapısının etkinliğini artıracak ve gereksinimlerini dinamik bir yapıda karşılayacak program bütçe sistemine geçilerek kamu kaynaklarının daha verimli kullanılması sağlanacaktır. Bütçenin gelir performansının yükseltilmesi amacıyla sürekli ve kalıcı gelir kaynakları ile vergi tahsilatında etkinlik artırılacak ve ekonomide kayıt dışılık azaltılacaktır. Böylece kamu borçluluğu düşük ve sürdürülebilir düzeylerde tutulmaya devam edilecektir. Para ve maliye politikalarının güçlü eşgüdümü sürdürülecektir.
2021-2023 dönemi merkezi yönetim bütçesinin hazırlığına esas teşkil edecek temel makroekonomik göstergeler, gelir ve gider tahminleri, hedef bütçe açığı ve açık finansmanı ile genel ve özel bütçeli idarelerin ödenek teklif tavanlarına Mali Planın izleyen bölümlerinde yer verilmiştir. Kamu idareleri, Orta Vadeli Program ile Orta Vadeli Mali Planda yer alan politika önceliklerini, makroekonomik göstergeleri ve ödenek tavanlarını esas almak suretiyle, çok yıllı bütçeleme anlayışına uygun olarak kendi kurumsal önceliklerini belirleyecek ve 2021, 2022 ve 2023 yılları için bütçe tekliflerini sunacaklardır.
