VERGİ USUL KANUNUNA MUHALEFET SUÇLARINDA CEZA İNDİRİMİNDEN YARARLANMAK İÇİN ÖNGÖRÜLEN VERGİ MAHKEMESİNE DAVA AÇMAMA ŞARTI ANAYASA MAHKEMESİNCE NEDEN İPTAL EDİLDİ?
Adalet ekmek gibi su gibi…
GİRİŞ
Bilindiği üzere sahte fatura düzenlemek ya da bilerek kullanmak cezalı tarhiyata sebep olduğu gibi ayrıca Ceza Kanunu anlamında hürriyeti bağlayıcı cezayı da gerektirmektedir. Haklarında yapılan vergi incelemesi sonucunda mükellefler tarh edilen vergi ve cezalara karşı vergi mahkemesinin nezdinde itiraz yoluna gidebilmektedir. Bunun yanında bu fiilleri işlediği iddia edilen kişiler hakkında vergi müfettişleri tarafından savcılıklara suç duyurusunda bulunulması üzerine Asliye Ceza mahkemelerinde dava açılmaktadır.
VERGİ YARIGISI VE ASLİYE CEZA MAHKEMELERİNİN BAKIŞ FARKLILIĞI
Sahte faturadan kaynaklı yargılamalarda vergi mahkemeleriyle Asliye Ceza mahkemeleri arasında zıt yönlü kararlar alınabiliyordu vergi mahkemesinde cezalı tarhiyatın iptaline karar verilmesine rağmen Asliye Ceza Mahkemesi mükellefler hakkında ceza takdir ettiği dosyalar veya tersi durumlar her zaman olagelmiştir. Kanun koyucu bu durumun önüne geçebilmek için kamu zararının giderilip giderilmemesini Asliye Ceza mahkemelerinin araştırması yönünde bir düzenleme yaptı.
Vergi Usul Kanununun 359 maddesinde 7394 sayılı Kanun ile birçok değişiklik yapıldı. Bu değişiklikler ile örneğin birden fazla yıl için ayrı ayrı ceza verilmesi önlendi, kamu zararının giderilip giderilmemesi ceza takdirinde değerlendirme unsuru olarak dikkate alındı, ayrıca etkin pişmanlığa ilişkin düzenlemeler yapıldı.
Yapılan yasal düzenlemeyle
“Bu maddede yazılı fiillerle verginin ziyaa uğratıldığının tespit edilmesine bağlı olarak tarh edilen verginin, gecikme faizi ve gecikme zammının tamamı ile kesilen cezaların yarısı ve buna isabet eden gecikme zammının; soruşturma evresinde ödenmesi halinde verilecek ceza yarı oranında, kovuşturma evresinde hüküm verilinceye kadar ödenmesi halinde ise verilecek ceza üçte bir oranında indirilir.” Hükmü getirildi.
Ancak bu ceza indiriminden yararlanabilmek için şöyle bir şart konuldu:
“Yukarıdaki fıkralarda belirtilen ceza indiriminden faydalanabilmek için vergi mahkemesinde dava açılmaması, açılmışsa feragat edilmesi, kanun yollarına başvurulmaması veya başvurulmuşsa vazgeçilmesi şarttır.”
İşte Anayasa Mahkemesi bu fıkrayı 13/9/2023 tarihli ve E.: 2022/81, K.: 2023/153 sayılı Kararı ile iptal etmiştir.
ANAYASA MAHKEMESİ İPTAL KARARININ GEREKÇESİ
Anayasa Mahkemesi iptal kararında özetle, etkin pişmanlık hükümlerinden yararlanmak için ödenen vergi ve cezaların dava konusu yapılmaması koşulunun suçun sanık tarafından işlenmediğinin sabit olması nedeniyle sanık hakkında beraat kararı verilmesi durumunda sanığa haksız yere büyük külfetler yükleyeceği dolayısıyla ödenmemesi gereken vergilerin yersiz yere ödeneceği ve bunların iade edilmesine yönelik bir hukuki mekanizma öngörülmediği ve kişiyle kamu idaresi arasında adil denge kurulmadığı gerekçelerine dayanmıştır.
SONUÇ
Bir haktan yararlanabilmek için yasal olarak öngörülen düzenlemelerden fedakarlık yapılması hukuk devletlerinde kabul edilebilir bir durum olmamalıdır. Somut olarak yaşanan birçok olayda, sahte fatura suçlamasıyla yargılanan sanıklar gerçekten suç konusu fiili işlememiş olsalar bile mevcut yargı sisteminde olası bir ceza ile karşılaşmamak için ceza indirimi imkanını kaçırmamak adına hatta kendisine dahi ait olmayan vergi borç ve cezaları yapılandırıp ödemek durumunda kalmışlardır. Özellikle vergi mahkemeleri ile asliye ceza mahkemelerinin sahte fatura davalarındaki bakış açısı yasal düzenlemeyle birlikte düşünüldüğünde bir takım eşitsizlik ve adaletsizliklere sebep olduğu kuşkusuzdur.
Bu çerçevede Anayasa Mahkemesinin iptal kararının çok yerinde olduğunu düşünüyoruz ve iptal kararına uygun bir düzenlemenin yasa koyucu tarafından yapılmasını bekliyoruz.
Sorularınız için: davavergi@gmail.com
Yasal Uyarı: Yazılar tamamen yazarın kişisel görüşleri olup başka hiçbir kişi veya kurumu bağlamaz. Sitemizde yayınlanan yazılar telif hakları nedeniyle izin alınmaksızın ve atıf yapılmaksızın kullanılamaz. Yapılan atıflarda, MÜKELLEFHABER / www.davavergi.com adreslerinin belirtilmesi zorunludur.
