Vergi Dairesi Mükellefin Tek Evine e Haciz Uygulayabilir Mi? Bu soru son zamanlarda vergi mükelleflerinin en çok sorduğu sorulardan biridir.Gerek vergi mükelleflerinin gerekse vergi davalarıyla uğraşan avukatların en çok canlarını sıkan konuların başında vergi dairelerince uygulanan e hacizler yani kamu haczi gelmektedir. Özellikle son zamanlarda kamunun kaynak ihtiyacından da kaynaklı olarak vergi dairelerince e haciz uygulamalarının yaygınlaştığı görülmektedir. Bu e hacizler kimi zaman banka hesaplarına kimi zaman ise mükelleflerin taşınmazlarına tesis edilmektedir.

Kamu haczi diğer bir ifadeyle vergi dairesince uygulanan e haciz işlemi idari yargıya yani vergi mahkemelerinde vergi davasına konu edilebilen kesin ve yürütülmesi zorunlu bir işlemdir. Vergi dairesi, e haciz işlemiyle vergi alacağının takip ve tahsiline çalışmaktadır. Vergi daireleri bazen de kamu alacağının zamanaşımına uğramasına engel olmak amacıyla mükellefin banka hesabına taşınmazın e haciz işlemi tatbik edebilir. (Haciz konusunda ayrıntılı bilgi için makalemize bknz Vergi Dairesi Hangi Hallerde e Haciz Uygular

Vergi Dairesi Neden Kamu Haczi Ya da E Haciz Koyar?

Beyan üzerine ya da resen tarh edilen vergiler zamanında ödenmezse vergi daireleri 6183 sayılı Yasa uyarınca kamu alacağının takip ve tahsili amacıyla önce ödeme emri düzenlemek zorundadır. Usulüne uygun olarak tebliğ edilen ödeme emri üzerine vergi borcu yine ödenmezse vergi dairesi bu aşamada mükellefin banka hesaplarına, taşınmazlarına haciz koymaktadır. Son zamanlarda kamu haczi işlemlerinin sıkça uygulanmaya başlandığı görülmektedir. Vergi avukatı, kamu haczi tesis edilmeden önce ödeme emri gönderilip gönderilmediğini, tebliğ işlemlerinin hukuka uygun olup olmadığını çok iyi araştırmalıdır. Vergi avukatı tarafından açılacak bir vergi davasına ilişkin dava dilekçesinde ödeme emrinin tebliğindeki usulsüzlüklere özellikle dikkat çekilmelidir.(Usulüne Uygun Ödeme Emri Tebliğ Edilmeden Haciz Tatbik Edilemez

Haciz İşlemlerine Karşı Açılacak Davalarda Yürütmenin Durdurulması

Vergi dairelerince yapılan tarhiyat işlemlerine karşı süresinde ve usulüne uygun olarak açılan davalarda tahsilat kendiliğinden dururken haciz işlemlerine karşı açılacak davalardaki dava dilekçelerinde vergi avukatları özellikle yürütmenin durdurulması talebinde bulunmaları gerekir. Zira haciz işlemi sonrasında taşınmazın satış aşamasına geçilmesi, bankadaki paranın çekilmesi gibi telafisi güç durumlar oluşabilecektir.

Vergi Daireleri Her Zaman Haciz Koyabilir Mi?

Kamu alacağı olan vergi borçları vadesinden itibaren beş yıl sonra zamanaşımına uğrar. Yani beş yıllık zaman aşımından sonra kamu haczi konulması hukuken mümkün değildir. Şayet beş yıldan daha eski borçlar için haciz konulmuşsa mükellefler ya da vergi konusunda uzman avukatlar aracılığıyla zamanaşımı iddiasıyla vergi davası açılması mümkündür. Hesaplarınıza, araçlarınıza ya da taşınmazlarınıza haciz tatbik edilip edilmediğini https://dijital.gib.gov.tr/adresinden sorgulayabilirsiniz.

Vergi Dairesi Hacizlerinde Hukuka Aykırı Haciz Konulamaz

Vergi dairesi işlemleride her idari işlem gibi idari yargının yani vergi mahkemelerinin denetimine tabidir. Hukuka aykırı konulan bir haciz işlemi süresi içinde vergi mahkemesinde dava konusu edilebilir. Özellikle usule uygun haciz varakasına dayanamayan, ödeme emri usulüne uygun tebliğ edilmeyen, kamu alacağını aşan taşkın haciz işlemleri gibi işlemler vergi mahkemelerince iptal edilmektedirler.

Mükelleflerin Taşınmazlarına Uygulanan Hacizler

Gerek vergi incelemeleri üzerine tarh edilen gerekse beyana dayalı olarak tahakkuk eden ve süresinde ödenmeyen vergi borçları için vergi daireleri ödeme emri üzerine haciz varakalarına dayalı olarak e haciz uygulayabilir. Vergi daireleri sınırsız bir şekilde haciz uygulayamaz. Zira mükelleflerin haline münasip tek evlerine haciz konulamaz. Eğer bu şekilde bir e haciz işlemi tesis edilmişse zaman kaybetmeden vergi mahkemesinde vergi davası açılması icap eder.

6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkında Kanun’un “Ödeme Emri” başlıklı 55’inci maddesinde, kamu alacağını vadesinde ödemeyenlere 15 gün içerisinde borçlarını ödemeleri veya mal bildiriminde bulunmaları lüzumunun ödeme emri ile tebliğ olunacağı; “Ödeme Emrine İtiraz” başlıklı 58’inci maddesinde de, kendisine ödeme emri tebliğ olunan şahsın, böyle bir borcu olmadığı veya kısmen ödediği veya zamanaşımına uğradığı hususlarında 15 gün içinde dava açabileceği; 62’nci maddesinde ise, borçlunun mal bildirimde gösterilen veya tahsil dairesince tespit edilen borçlu veya üçüncü şahıslar elindeki menkul ve gayrimenkul malları ile alacak ve haklarından kamu alacağında yetecek miktarının tahsil dairesince haczolunacağı hususları hükme bağlanmıştır.

Aynı Kanun’un “Haczedilemeyecek Mallar” başlıklı 70’nci maddesinin 11’nci fıkrasında ise, borçlunun haline münasip evinin, ancak evin değeri fazla ise bedelinden haline münasip bir yer alınabilecek miktarı borçluya bırakılmak üzere haczedilerek satılabileceği hükmüne yer verilmiştir.

Anılan Kanun maddesinde haczedilemeyecek mallar Kanun Koyucu tarafından sayılmış ve bu malların haczedilemeyeceği kamu idarelerine emrolunmuştur. Bu maddenin 11’inci fıkrasında yer alan hüküm ile kişilerin en temel ihtiyacı olan mesken (barınma) ihtiyacı dikkate alınarak borçlunun haline münasip evinin haczedilemeyeceği kurala bağlanmış olup, haline münasip evin, ancak değeri fazla ise, bedelinden haline münasip bir yer alınabilecek miktarı borçluya bırakılmak üzere haczedilerek satılabileceği öngörülmüştür. Madde hükmünden haline münasip evin kural olarak haczedilemeyeceği, istisna olarak, ancak değerinin fazla olmasının tespiti halinde belirli bir bedel ayrılmakla haczinin mümkün olabileceği anlaşılmaktadır. Bu nedenle, haczi yapan kamu idaresinin, haczolunacak taşınmaz hakkında re’sen inceleme ve değerlendirme yapması ve bu incelemenin ve değerlendirmenin sonucuna göre haciz kararı alması yasal bir zorunluluktur.

Vergi Mahkemelerinin Konuya ve Bakışı Emsal Vergi Mahkemesi Kararı

Güncel bir vergi davasında, İstanbul 15. Vergi Mahkemesinin 10/02/2025 günlü yürütmenin durdurulması kabul kararının gerekçesi şu şekildedir:

“Dava dosyasının incelenmesinden;  davacı adına düzenlenen ödeme emirlerinin tebliğ edilmesine rağmen davacı tarafından ödeme yapılmaması üzerine amme alacağının tahsili amacıyla davacının İstanbul İli, Bayrampaşa İlçesi, Sağmalcılar Mahallesi, …Parselde yer alan… nolu bağımsız bölümü üzerine dava konusu haciz işleminin tesis edildiği, davacı tarafından anılan haciz işleminin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

Dava konusu olayda, TAKBİS kayıtlarına göre davacının üzerine kayıtlı konut niteliğinde tek meskenin olduğu dikkate alındığında bu meskenin, haline münasip ev niteliğinde olup olmadığı hususunun davalı idarece araştırılması gerekmektedir. Davalı vergi dairesince tek meskenin haline münasip ev olduğunun somut bilgi ve belgelerle tespit edilmesinden sonra haciz işlemi uygulanabilecektir. Ancak davalı idarece bu hususta herhangi bir araştırma yapılmadığı dava dosyası kapsamından ve Mahkememizin 14/01/2025 tarihli ara kararı üzerine sunulan bilgi ve belgelerden görülmektedir.

Bu durumda, davacının toplum içindeki yeri, yaşantısı, aile yapısı, birlikte yaşadığı bireylerin sayısı ve evin özellikleri birlikte dikkate alınmak suretiyle haline münasip bir evden fazla bir değere sahip olduğu hususunda davalı vergi dairesinde herhangi bir tespit yapılmadan davacıya ait haline münasip nitelikte olabilecek tek meskenin tapu kaydı üzerine haciz işlemi uygulanmasında hukuka uyarlık bulunmamaktadır.

Öte yandan, dava konusu haciz işlemleri nedeniyle, bir sonraki aşama olan satış aşamasına geçilebileceği açık olup bu durumun ise davacı hakkında telafisi güç zararlara yol açabileceğinden bahse konu haciz işleminin yürütmesinin durdurulması gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle; davacının yürütmenin durdurulması isteminin kabulüne, hukuka aykırılığı açık olan dava konusu haciz işleminin; uygulanması halinde telafisi güç zararlar doğabileceğinden 2577 sayılı Kanunun 27.maddesi uyarınca teminat alınmaksızın yürütülmesinin durdurulmasına, kararın tebliğinden itibaren 7 gün içinde İstanbul Bölge İdare Mahkemesi nezdinde itiraz yolu açık olmak üzere, 10/02/2025 tarihinde oybirliğiyle  karar verildi.”

Vergi dairesi mükellefin evine haciz uygulayabilir mi?

Sorularınız için: uzman@davavergi.com

📌 Vergi davalarınız için uzman desteği almak isterseniz bizimle iletişime geçin:

📧 uzman@davavergi.com
📞 Telefon: 0 (531) 681 43 58
💬 WhatsApp Hattı

Bizimle iletişime geçmek için lütfen tıklayınız

Yasal Uyarı: Mükellefhaber yazı ekibi tarafından hazırlanmıştır. Yazılar tamamen yazarın kişisel görüşleri olup başka hiçbir kişi veya kurumu bağlamaz. Sitemizde yayınlanan yazılar telif hakları nedeniyle izin alınmaksızın ve atıf yapılmaksızın kullanılamaz. Yapılan atıflarda, MÜKELLEFHABER / www.davavergi.com adreslerinin belirtilmesi zorunludur.