Vergi Ziyaı Cezası Nedir?
Vergiyle ilgili olan herkes vergi ziyaı cezası kavramını mutlaka duymuştur. Ama birçok vergi kişi vergi ziyaı kavramını tam olarak bilmez. Hatta vergi alanında uzman olmayan çoğu vergi mükellefi dahi vergi ziyaı teriminin tam olarak ne ifade ettiğine vakıf değildir. Bu yazımızda vergi ziyaı cezasının ne demek olduğu? Vergi ziyaının verginin kaç katı kesilebileceği? Hangi hallerde vergi ziyaı cezasının 3 kat olarak uygulandığı? Vergi ziyaı cezasıyla ilgili özellikli durumların neler olduğunu? İncelemeye çalışacağız.
Vergi Ziyaı Ne Demektir?
Vergi ziyaı cezası, mükellefin vergiyle ilgili yükümlülüklerini yerine getirmemesi veya eksik yerine getirmesi nedeniyle devlete ödemesi gereken verginin zamanında veya tam olarak tahsil edilememesi durumunda kesilen bir cezadır. Vergi Usul Kanunu’nun (VUK) 341. maddesine göre vergi ziyaı, mükellefin veya sorumlunun vergilendirme ile ilgili ödevlerini yerine getirmemesi veya eksik yerine getirmesi sonucu, ödenmesi gereken verginin zamanında tahakkuk ettirilmemesi veya eksik tahakkuk ettirilmesi olarak tanımlanır.
Bu tanımlardan da anlaşılacağı üzere vergi ziyaı verginin zamanında tahakkuk etmemesinden kaynaklanan bir müeyyidedir. Bilindiği üzere vergilendirme işlemlerinin temelinde tarh tebliğ tahakkuk ve tahsil esasları yer almaktadır. Tahakkuk işlemi verginin idari anlamda kesinleşmesidir de diyebiliriz.
Verginin Tahakkuku Nedir?
Tahakkuk, vergi hukukunda bir verginin miktar olarak belirlenmesi ve ödenebilir hale gelmesi anlamına gelir. Vergi Usul Kanunu’nun (VUK) 22. maddesine göre tahakkuk, “verginin tarh ve tebliğ edilerek kesinleşmesi” sürecidir.
Tahakkuk Süreci
- Tarh: Verginin hesaplanarak mükellef adına belirlenmesi.
- Tebliğ: Verginin mükellefe bildirilmesi.
- Kesinleşme: Verginin ödenebilir hale gelmesi (itiraz edilmezse veya itiraz reddedilirse).
Örneğin, yıllık gelir vergisi beyannamesini verdiğinizde, vergi dairesi bu beyannameye dayanarak vergiyi hesaplar ve tahakkuk fişi düzenler. Bu fiş ile verginiz tahakkuk etmiş olur ve artık ödeme yükümlülüğünüz doğar.
Bazı vergilerde tahakkuk otomatik gerçekleşir. Örneğin, motorlu taşıtlar vergisi gibi vergiler, beyannameye gerek olmaksızın kanunen belirlenen tarihlerde tahakkuk eder.
Vergi Ziyaı Cezası Kaç Kat Uygulanır?
- Vergi ziyaına kasıt olmadan sebebiyet verilirse, ziyaa uğratılan verginin bir katı tutarında ceza uygulanır.
- Vergi ziyaına, sahte veya yanıltıcı belge düzenlemek veya kullanmak gibi hileli yollarla sebebiyet verilirse, ceza üç kat olarak uygulanır.
341 inci maddede yazılı hallerde vergi ziyaına sebebiyet verildiği takdirde, mükellef veya sorumlu hakkında ziyaa uğratılan verginin bir katı tutarında vergi ziyaı cezası kesilir.
Vergi ziyaına 359 uncu maddede yazılı fiillerle sebebiyet verilmesi halinde bu ceza üç kat, bu fiillere iştirak edenlere ise bir kat olarak uygulanır. Yani vergi kaçakçılığı kapsamında olan fiillerin bulunması halinde vergi ziyaı cezası 3 kat uygulanır.
Vergi incelemesine başlanılmasından veya takdir komisyonuna sevk edilmesinden sonra verilenler hariç olmak üzere, kanuni süresi geçtikten sonra verilen vergi beyannameleri için bu madde uyarınca kesilecek ceza yüzde elli oranında uygulanır.
Vergi Ziyaı Cezasının Uygulanma Nedenleri
- Beyanname verilmemesi veya eksik verilmesi
- Yanıltıcı veya sahte belge kullanılması
- Defter ve belgelerin ibraz edilmemesi
- Kayıt dışı gelir elde edilmesi
Vergi Ziyaı Cezasının İndirimi ve Uzlaşma
- Kendiliğinden beyan (pişmanlık hükümleri) durumunda ceza kesilmeyebilir veya indirim uygulanabilir.
- İkmalen, re’sen veya idarece tarh edilen vergiye ilişkin vergi ziyaı cezası için uzlaşmaya gidilebilir veya cezada indirim talep edilebilir (VUK 376. madde).
- İzaha davet kapsamında yapılan beyanlarda vergi ziyaı cezası %20 oranında uygulanır.
İkmalen, resen veya idarece tarh edilen vergiyi veya vergi farkını ve vergi ziyaı, usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarının yarısını ihbarnamelerin tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde ilgili vergi dairesine başvurarak vadesinde veya 6183 sayılı Kanunda belirtilen türden teminat göstererek vadenin bitmesinden itibaren üç ay içinde ödeyeceğini bildirirse kesilen cezanın yarısı, indirilir.
Mükellef veya vergi sorumlusu ödeyeceğini bildirdiği vergi ve vergi cezasını yukarıda yazılı süre içinde ödemez veya dava konusu yaparsa bu madde hükmünden faydalandırılmaz.
Özet olarak;
Vergi hukukunun her konusu gerçekten uzmanlık isteyen bir alandır. Sadece vergi ziyaı cezasında bile o kadar çok istisna indirim ve özellikli durumlar vardır. Burada vergi ziyaı kavramıyla ilgili özet bir bilgi vermeye çalışsak da özellikle bu konuda vergi idaresi ile vergi mahkemeleri kararları Danıştay içtihatları düşünüldüğünde vergi mükelleflerinin çok dikkat etmesi gerektiği konuların başında yer aldığını söyleyebiliriz. Zira vergi ziyaı cezası bazen verginin 1 katı olmakta iken bazı durumlarda vergi aslını geçerek 3 kata kadar ulaşabilmektedir. Bu durum vergi mükelleflerini ekonomik olarak zorlamaktadır. Yarım hoca dinden yarım doktor candan edeceği gibi yarım maliyeci de insanı malından edebilir. Her konuda olduğu gibi vergisel bir problem karşısında da alanında uzman vergi danışmanı veya vergi avukatından destek alınması vergi mükellefleri açısından faydalı olacaktır.
Sorularınız için: uzman@davavergi.com
Yasal Uyarı: Mükellefhaber yazı ekibi tarafından hazırlanmıştır. Yazılar tamamen yazarın kişisel görüşleri olup başka hiçbir kişi veya kurumu bağlamaz. Sitemizde yayınlanan yazılar telif hakları nedeniyle izin alınmaksızın ve atıf yapılmaksızın kullanılamaz. Yapılan atıflarda, MÜKELLEFHABER / www.davavergi.com adreslerinin belirtilmesi zorunludur.
Vergi Ziyaı Cezası uzlaşması için e-devlet aracılığı ile uzlaşma talep formu gönderebilirsiniz. Vergi Ziyaı Cezası Konusunda Uzlaşmaya Gidilmesi (Uzlaşma Talep Dilekçesinin Alınması)
Konuyla ilgili benzer makalelerimize ulaşmak için; Vergi Davaları Süreçleri
📌 Vergi davalarınız için uzman desteği almak isterseniz bizimle iletişime geçin:
📧 uzman@davavergi.com
📞 Telefon: 0 (531) 681 43 58
💬 WhatsApp Hattı
