Defter ve belgelerin ibraz edilmemesi, mükellefler açısından oldukça önemli ve hukuki sonuçları olan bir durumdur. Uygulamada sıkça, 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 359. maddesi kapsamında mükellefler hakkında iddianameler düzenlenmektedir. Defter ve belgelerin ibraz edilmemesi, özellikle şirket ortakları için hapis cezası riski doğurabilmektedir.
Vergi mükellefleri için defter ve belgelerin ibraz edilmemesi, yasal süreçlerde nasıl bir savunma yapılacağı ve beraat şartları açısından kritik bir konudur. Bu makalede, defter ve belgelerin ibraz edilmemesi konusunda yerel mahkeme kararları ışığında değerlendirme yapacağız.
Defter ve Belgelerin İbraz Mecburiyeti Nedir?
Mükelleflerin defter ve belgelerin ibraz etme zorunluluğu, 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 256. maddesi ile belirlenmiştir. Defter ve belgelerin ibraz edilmemesi, inceleme sürecinde mükellef aleyhine sonuçlar doğurabilir.
213 Sayılı Vergi Usul Kanunu 256. Madde:
Vergi mükellefleri, muhafaza etmek zorunda oldukları defter ve belgeleri yetkili makamların talebi üzerine ibraz etmek zorundadırlar. Defter ve belgelerin ibraz edilmemesi, mükellefler açısından idari ve cezai yaptırımları beraberinde getirmektedir.
Defter ve Belgelerin İbraz Edilmemesi Suç Mudur?
Vergi Usul Kanunu’na göre defter ve belgelerin ibraz edilmemesi, aşağıdaki durumlarda suç teşkil etmektedir:
- Vergi incelemesi sırasında defter ve belgelerin zamanında ibraz edilmemesi,
- Eksik veya hatalı belge sunulması,
- Defter ve belgelerin saklanmaması veya tahrif edilmesi.
Bu kapsamda, defter ve belgelerin ibraz edilmemesi suçu, Vergi Usul Kanunu 359. maddesi ile cezalandırılmaktadır.
Defter ve Belgelerin İbraz Edilmemesinin Cezası Nedir?
Defter ve belgelerin ibraz edilmemesi, Vergi Usul Kanunu’nun 359. maddesinde açıkça belirtilmiştir. Kanun hükmüne göre;
- Defter ve belgelerin ibraz edilmemesi durumunda, 18 aydan 3 yıla kadar hapis cezasına çarptırılabilir.
- Defter ve belgelerin ibraz edilmemesi, gizleme suçu kapsamında değerlendirilir ve ceza süresi artırılabilir.
- Yanıltıcı veya sahte belge düzenleyenler, 3 yıldan 8 yıla kadar hapis cezası alabilir.
Defter ve Belgelerin İbraz Etmeme Suçuna İlişkin Asliye Ceza Mahkemesince Verilmiş Beraat Kararı
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ SONUCU MAHKEMEMİZDE OLUŞAN VİCDANİ KANAAT: Her ne kadar sanık hakkında 2020 yılında 2015 yılına ait defter ve belgeleri ibraz etmediği iddiası ile; 213 sayılı vergi usul kanununun 359/a-2 maddesi uyarınca cezalandırılması istemiyle kamu davası açılmış ise de; sanığın geçerli mazeret ileri sürdüğü yine iş yerinin faal olduğu incelemenin dairede yapılmasını gerektirir istisnai bir durumun tespit edilemediği. Sanığa yüklenen suçun unsurları oluşmadığından sanığın müsnet suçtan CMK.nun 223/2-a maddesi uyarınca beraatine karar verilmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: 1- Her ne kadar sanık hakkında 2020 yılında 213 sayılı vergi usul kanununun 359/a-2 maddesi uyarınca cezalandırılması istemiyle kamu davası açılmış ise de; sanığa yüklenen suçun unsurları oluşmadığından sanığın müsnet suçtan CMK.nun 223/2-a maddesi uyarınca BERAATİNE, 2- Sanığın kendisini vekille temsil ettirdiği anlaşılmakla AAÜT gereği sanığa 4080,00 TL ücretin hazineden alınarak sanığa verilmesine, 3- Yargılama giderlerinin kamu üzerinde bırakılmasına, Dair Sanık ve müdafinin yüzüne karşı, katılan kurum vekilinin yokluğunda, C.Savcısının mütalaasına uygun olarak verilen karara karşı, sanık yönünden tefhim tarihinden, katılan yönünden tebliğ tarihinden itibaren 7 gün içerisinde mahkememize verilecek dilekçe ile ya da zabıt katibince tutanağa geçirilecek beyanla İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde İstinaf kanun yolu açık olmak üzere açık yargılama sonucu verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. (İSTANBUL ANADOLU 39. ASLİYE CEZA MAHKEMESİ 2020/563 Esas KARARI)
Vergi Avukatı Neden Önemlidir?
Defter ve belgelerin ibraz edilmemesi suçlamasıyla karşı karşıya kalan mükellefler için uzman bir vergi avukatı, hukuki süreci yönetmede önemli bir rol oynar. Vergi avukatları;
- Soruşturma aşamasında mükellef haklarını savunur,
- Vergi incelemelerinde iletişimi yönetir,
- Usul hatalarını önler ve cezai riskleri azaltır,
- Hapis cezası riskine karşı hukuki süreci yönlendirir.
Bu nedenle, defter ve belgelerin ibraz edilmemesi nedeniyle yasal süreçle karşılaşan mükelleflerin, bir vergi avukatından destek alması büyük önem taşımaktadır.
İlgili Kanun Metnine Göre
213 Sayılı Vergi Usul Kanunun 359. Maddesinde:
- a) Vergi kanunlarına göre tutulan veya düzenlenen ve saklanma ve ibraz mecburiyeti bulunan;
- Defter ve kayıtlarda hesap ve muhasebe hileleri yapanlar, gerçek olmayan veya kayda konu işlemlerle ilgisi bulunmayan kişiler adına hesap açanlar veya defterlere kaydı gereken hesap ve işlemleri vergi matrahının azalması sonucunu doğuracak şekilde tamamen veya kısmen başka defter, belge veya diğer kayıt ortamlarına kaydedenler,
- Defter, kayıt ve belgeleri tahrif edenler veya gizleyenler veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenleyenler veya bu belgeleri kullananlar, Hakkında on sekiz aydan beş yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. Varlığı noter tasdik kayıtları veya sair suretlerle sabit olduğu halde, inceleme sırasında vergi incelemesine yetkili kimselere defter ve belgelerin ibraz edilmemesi, bu fıkra hükmünün uygulanmasında gizleme olarak kabul edilir. Gerçek bir muamele veya duruma dayanmakla birlikte bu muamele veya durumu mahiyet veya miktar itibariyle gerçeğe aykırı şekilde yansıtan belge ise, muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belgedir.
- b) Vergi kanunları uyarınca tutulan veya düzenlenen ve saklama ve ibraz mecburiyeti bulunan defter, kayıt ve belgeleri yok edenler veya defter sahifelerini yok ederek yerine başka yapraklar koyanlar veya hiç yaprak koymayanlar veya belgelerin asıl veya suretlerini tamamen veya kısmen sahte olarak düzenleyenler veya bu belgeleri kullananlar, üç yıldan sekiz yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Gerçek bir muamele veya durum olmadığı halde bunlar varmış gibi düzenlenen belge, sahte belgedir.
- c) Bu Kanun hükümlerine göre ancak Maliye Bakanlığı ile anlaşması bulunan kişilerin basabileceği belgeleri, Bakanlık ile anlaşması olmadığı halde basanlar veya bilerek kullananlar iki yıldan sekiz yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Defter ve Belgelerin İbraz Edilmemenin Diğer Yasal Yaptırımları
- Vergi Ziyaı Cezası: Defter ve belgelerin ibraz edilmemesi, vergi ziyaına sebep olabilir ve vergi aslına ek olarak ceza uygulanabilir.
- Ticari Faaliyetlerin Duraksaması: Defter ve belgelerin ibraz edilmemesi, ticari ilişkilerde güvensizlik yaratabilir ve hukuki ihtilaflara yol açabilir.
Özetle
Defter ve belgelerin ibraz edilmemesi, ciddi hukuki ve mali yaptırımlara neden olabilir. Vergi mükellefleri, defter ve belgelerini usulüne uygun şekilde saklamalı ve talep edildiğinde ibraz etmelidir. Defter ve belgelerin ibraz edilmemesi nedeniyle yasal bir süreçle karşı karşıya iseniz, bir vergi avukatından profesyonel destek almanız önerilir.
📧 uzman@davavergi.com 📞 Telefon: 0 (531) 681 43 58 📱 WhatsApp Hattı
Özel Usulsüzlük Cezası Nedir? Başlıklı makalemizi okumak için tıklayınız
